12 kwietnia 2018 roku weszła w życie ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z jej przepisami spółki mają obowiązek zgłaszania beneficjenta rzeczywistego do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (od 13.10.2019). To całkowicie jawny rejestr, do którego dostęp będą mieli bezpłatnie wszyscy zainteresowani. Wyjaśniamy, kim jest beneficjent rzeczywisty i co zmieni się po wejściu ustawy w życie.
Beneficjent rzeczywisty – definicja
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu z 12.04. 2018 r. została wprowadzona jako skutek zaimplementowania do polskiego prawa unijnej dyrektywy. Zgodnie z nią „beneficjent rzeczywisty” (z ang. „beneficial ultimate owner”):
- Beneficjent rzeczywisty
- to osoba fizyczna lub grupa osób, która (również pośrednio) sprawuje kontrolę nad podmiotem, w imieniu którego nawiązywane są relacje gospodarcze.
Określenie Zgodnie z ustawą, beneficjentem rzeczywistym może być między innymi osoba, która posiada pakiet powyżej 25% akcji lub udziałów klienta (lub w jego organie stanowiącym). Za beneficjentów rzeczywistych zostały uznane również osoby, które sprawują kontrolę nad firmą za pośrednictwem posiadanych uprawnień lub sprawowanych funkcji.
Kto ma obowiązek zgłaszania beneficjenta rzeczywistego?
Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą obowiązek zgłaszania beneficjenta rzeczywistego nałożony został na tzw. instytucje obowiązane – instytucje działające w branży finansowej i realizujące transakcje na rzecz klientów. Jest to bardzo szeroka i różnorodna grupa podmiotów, która obejmuje między innymi:
- banki;
- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOKi);
- instytucje pożyczkowe;
- fundusze i firmy inwestycyjne;
- firmy leasingowe;
- instytucje ubezpieczeniowe;
- portale i domy aukcyjne;
- biura rachunkowe;
- osoby wykonujące zawody prawnicze i zawody związane z usługami finansowymi poza stosunkiem pracy;
- przedsiębiorcy, którzy przyjmują płatności o wartości przekraczającej 15 tys. euro w jednej transakcji.
W jaki sposób zidentyfikować beneficjenta rzeczywistego? Zasada należytej staranności
Identyfikacja beneficjentów rzeczywistych najczęściej nie sprawia większych problemów w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i małych firm. W takim przypadku zwykle wystarczą dane podawane przez rejestry publiczne, takie jak GUS czy CEIDG. Sytuacja może być o wiele bardziej skomplikowana w przypadku dużych spółek. W takim przypadku kwestią kluczową jest dowiedzenie, że przedsiębiorca dochował należytej staranności, by zidentyfikować wszystkich ewentualnych beneficjentów rzeczywistych. W przypadku zaniedbania tej kwestii należy liczyć się z karami sięgającymi do 750 tys. zł.