Zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie o podatkach od towarów i usług osoby prawne, osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, o ile nie zostały wymienione w art. 43, mogą podlegać obowiązkowi złożenia wniosku o rejestrację jako podatnik VAT. W związku z tym każdy początkujący przedsiębiorca powinien dowiedzieć się, kiedy należy się zarejestrować, jak należy to zrobić oraz z jakimi skutkami wiąże się zwolnienie z rejestracji.
Kiedy trzeba zarejestrować się jako podatnik VAT?
Konieczność rejestracji jako podatnik VAT dotyczy wielu przedsiębiorstw w Polsce. Równocześnie ze względu na korzyści dla firmy związane z byciem płatnikiem VAT sprawia, że wielu przedsiębiorców decyduje się na ten krok pomimo braku takiego obowiązku. Bezwzględny obowiązek rejestracji pojawia się jedynak w dwóch sytuacjach:
- Gdy prowadzona działalność gospodarcza została wymieniona w art. 113 ust. 13 pkt 1, 2 i 3 ustawy o VAT.
- Gdy wartość obrotów w przedsiębiorstwie, w poprzednim roku podatkowym lub aktualnym przekroczyła wartość 200.000 PLN netto.
Podmioty wymienione w art. 113 to podatnicy dokonujący dostaw m.in. wyrobów niektórych metali szlachetnych oraz wyrobów z udziałem tych metali, większości wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, budynków, terenów budowlanych, nowych środków transportu.
Kolejną grupą firm, które nie mają prawa do korzystania ze zwolnienia z VAT, są wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa, w których przychody ze sprzedaży opodatkowanej w minionym lub bieżącym roku podatkowym przewyższyła 200 000 PLN. Jednak do wielkości obrotów nie wilcza się m.in przychodów z:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
- sprzedaży świadczeń zwolnionych od podatku,
- sprzedaży towarów, które są zaliczane przez podatnika m.in. do środków trwałych, czy też wartości niematerialnych i prawnych.
Możliwe zwolnienie z rejestracji do VAT
Bycie podatnikiem VAT dla większości przedsiębiorstw jest korzystną sytuacją. Istnieją jednak okoliczności, w których rejestracja jako podatnik jest nieatrakcyjna dla przedsiębiorcy. Dotyczy to m.in. działalności na małą skalę, czy też podmiotów rozliczających się w formie ryczałtu. Szczęśliwie przedsiębiorcy w takiej sytuacji mogą skorzystać ze zwolnienia, jeżeli:
- ich przychód ze sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył 200.000 PLN netto,
- działalność gospodarcza została otworzona w bieżącym roku podatkowym.
Należy również nadmienić o działalnościach bezwzględnie zwolnionych z podatku VAT niezależnie od wielkości obrotów. Zostały one wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 1-41 ustawy o VAT. Na liście znajduje się część m.in.:
- usług zarządzania,
- usług opieki nad osobami niepełnosprawnymi,
- usług w zakresie opieki medycznej,
- usług kulturalnych,
- usługi prywatnego nauczania.
Jak to zrobić krok po kroku
Rejestrację do VAT muszą wykonać jedynie podmioty, które są do tego zobowiązane z mocy prawa. Mowa oczywiście o działalnościach wymienionych w art. 113 oraz o podmiotach, których wartość obrotu przekroczyła 200.000 złotych. Pozostałe przedsiębiorstwa nie muszą tego robić, chociaż mogą! W takiej sytuacji naczelnik właściwego urzędu skarbowego, po weryfikacji poprawności danych zarejestruje podatnika jako podatnika VAT zwolnionego.
Podatnik, którego interesuje rejestracja VAT, musi złożyć wniosek VAT-R. Zgodnie z prawem musi być on złożony przed dniem, w którym pojawia się pierwsza transakcja objęta VAT. Do niedawna wniosek można było złożyć tylko w formie papierowej w urzędzie skarbowym. Dziś VAT-R może być dołączony do wniosku o rejestrację w CEIDG.
Ponadto podatnik może skorzystać z systemu e-Deklaracje, który także pozwala na wypełnienie i złożenie wniosku VAT-R. Od 2015 podatnik, który składa wniosek VAT-R nie jest obciążony żadnymi płatnościami, o ile nie ubiega się on o wydanie potwierdzenia rejestracji. W przeciwnym wypadku naczelnik US nakłada opłatę w wysokości 170 PLN.
Rejestracja do VAT-EU
Rejestracja VAT i bycie czynnym płatnikiem tego podatku bezpośrednio wiąże się z rejestracją do VAT-UE, czego konsekwencją jest uzyskanie europejskiego numeru NIP. Musi go uzyskać każdy czynny płatnik VAT w Polsce, który decyduje się na wewnątrzwspólnotowe transakcje handlowe w postaci dostawy lub nabycia towarów. Zgłoszenia do rejestracji zawsze należy dokonać przed pojawieniem się pierwszej tego rodzaju transakcji. Zgłoszenie może się odbyć zarówno w trakcie pierwszego składania wniosku VAT-R, jak i w czasie jego aktualizacji.
Ponadto warto podkreślić, że europejski numer NIP muszą także uzyskać przedsiębiorcy niebędący czynnymi podatnikami VAT, jeżeli w rezultacie przeprowadzanych transakcji handlowych, w trakcie roku podatkowego, podmiot nabędzie towary o łącznej wartości przekraczającej 50.000 PLN. Sytuacja wygląda podobnie, gdy podatnik nabywa usługi, które opodatkowane są w kraju, w którym nabywca ma siedzibę, stałe miejsce działalności lub miejsce zamieszkania. Ponadto ustawodawca wymienia inne sytuacje zawarte w ustawie o VAT.